Monarda x hybrida – pysznogłówka ogrodowa
Dekoracyjność: Charakterystyczne oryginalne kwiaty, często o intensywnej barwie, o długim okresie kwitnienia.
Pochodzenie i opis: Mieszaniec gatunków pochodzących z Ameryki Północnej (M. didyma x M. fistulosa). W naturalnych siedliskach rosną w pobliżu wody lub w podmokłych rzadkich lasach. Tworzy liczne podziemne rozłogi. Korzeni się bardzo płytko. Wysokość 70-130 cm. Tworzy wzniesioną, dosyć sztywną kępę, choć z tendencją do pokładania się. Łodygi słabo rozgałęzione, kanciaste. Liście niebieskawo zielone, o charakterystycznym zapachu, od spodu lekko owłosione. Kwiaty jaskrawo czerwone, poprzez różowe, aż do białych, w zależności od odmiany, lekko pachnące, zebrane w główkowate kwiatostany na szczytach pędów. Kwitnienie długie, w VII-IX. Dzięki rozłogom gatunek ten rozrasta się szybko i silnie i potrafi być ekspansywny.
Wymagania: Gatunek bardzo mało wymagający. Stanowisko słoneczne lub półcieniste, najlepiej w miejscach nie osłoniętych, gdzie szorstkie liście mogą szybko obeschnąć po deszczu i gdzie mają cały czas dopływ świeżego powietrza. Gleba średnio wilgotna, luźna, żyzna, wzbogacona w próchnicę. Na glebie zbyt ciężkiej gatunek ten jest krótkowieczny i ma większą tendencję do pokładania się.
Uprawa: Podlewać w czasie suszy, gdyż ma bardzo płytki system korzeniowy, a do tego w czasie suszy łatwo ulega porażeniu mączniakiem właściwym. Zasilać systematycznie nawozami. Jeżeli rośliny przytniemy po kwitnieniu to zakwitną powtórnie jesienią. Jesienią pędy przycinać u podstawy. Gatunek łatwo wyczerpuje składniki pokarmowe z gleby, dlatego wymaga co ok.3 lata przesadzania z jednoczesnym podziałem. Warto powierzchnię gleby wyściółkować kompostem lub dobrze rozłożonym obornikiem. Jedynie przy bardzo dobrych warunkach uprawowych i dobrym stanowisku gatunek ten może rosnąć do 10 lat na tym samym miejscu.
Rozmnażanie: Przez podział zimą lub w IV-V (rośliny można dosłownie posiekać na maleńkie kawałeczki) lub przez sadzonki wierzchołkowe wiosną. Ukorzenianie sadzonek trwa 15-20 dni. Można też rozmnażać przez sadzonki rozłogowe zimą. Możliwe także rozmnażanie z nasion wysiewanych w IV-VI. Siewki wymagają pikowania.
Zastosowanie: Rabaty bylinowe nasłonecznione lub półcieniste, jako gatunek tworzący mocne akcenty barwne, na brzegi zbiorników wodnych, do ogrodów naturalistycznych i wiejskich. Stosowana jako kwiat cięty. Gatunek miododajny. Wysuszone liście używane bywają jako składnik potpourii. Dawniej z liści dzikiej pysznogłówki sporządzano aromatyczne herbatki łagodzące bóle żołądka i obniżające gorączkę.