Rhododendron catawbiense – różanecznik katawbijski
Rhododendron catawbiense – różanecznik katawbijski jest krzewem, który gości dziś niemal w każdym ogrodzie. Przyciąga wzrok wspaniałym kwiatami pojawiającymi się w maju.
Pochodzenie i opis: Góry Ameryki Południowej. W ogrodach dorasta do 3 m. Ma płytki, szeroki system korzeniowy. Tworzy gęsty, szeroki krzew, niejednokrotnie szerszy niż wyższy. Wytwarza duże pąki zróżnicowane na liściowe i kwiatowe. Liście ma skórzaste, błyszczące, zimozielone, typowe dla podgrupy różaneczników.
Główną ozdobą krzewu są wiosenne kwiaty, pojawiające się na wierzchołkach pędów w V-VI. Kwiaty są duże, dzwonkowate, 5-płatkowe, zebrane w baldachogrona, mają bardzo mocne, widoczne z daleka kwiaty. Czysty gatunek ma kwiaty różowe, ale na rynku jest w tej chwili mnóstwo odmian o najróżniejszych barwach i rysunkach na płatkach. Kwiaty miododajne. Owoce bez znaczenia zdobniczego (zdrewniałe torebki).
Wymagania: Należy do gatunków bardzo wymagających. Miejsce sadzenia jest podstawą udanej dalszej uprawy. Miejsce powinno być osłonięte, ciepłe, półcieniste, wilgotne (gleba i powietrze). Doskonale czuje się w cieniu drzew i krzewów (jest rośliną leśną), które nie wydają odrostów i mają głęboki system korzeniowy. Świetnie czuje się i wygląda w pobliży strumyków lub oczek wodnych. W mroźne bezśnieżne zimy, w słonecznych miejscach może wysychać. Gorzej udaje się na wschodzie Polski. Drugim kluczowym wymaganiem różaneczników jest kwaśna gleba (np nieodkwaszony torf wysoki) o pH 4,0-5,5, przepuszczalna i odpowiednio wilgotna. Nie udaje się na glebach ciężkich i stale mokrych.
Uprawa: Różaneczniki powinno się kupować wyłącznie w pojemnikach (wtedy sadzenie można przeprowadzić w dowolnym momencie sezonu wegetacyjnego). Najlepszym terminem sadzenia jest początek V lub koniec VIII. Przed sadzeniem należy bardzo starannie przygotować glebę – zdjąć warstwę gleby, dosypać torf wysoki (nieodkwaszony!) i wymieszać z wykopaną wcześniej glebą. Jeżeli gleba jest ciężka i zbita, musimy dosypać piasku lub ziemi kompostowej. Po posadzeniu koniecznie należy wyściółkować glebę wokół rośliny. Jest to zabieg obowiązkowy ze względu na płytki, łatwo przesychający system korzeniowy różaneczników. Dzięki ściółkowaniu gleba wolniej paruje, ogranicza się wzrost chwastów, a wyściółkowanie korą nadaje rabacie charakter leśny. Jako ściółkę powinno się stosować korę sosnową lub torf (przy okazji zakwaszamy glebę).
Różaneczniki wymagają systematycznego podlewania w okresie kwitnienia oraz w czasie suszy. Po kwitnieniu należy wyłamywać resztki kwiatów, aby nie dopuścić do tworzenia się owoców.
Ważnym zabiegiem jest intensywne podlewanie jesienią i w czasie zimowych roztopów, aby zapobiec zjawisku suszy fizjologicznej w czasie mrozów. Podobnie jak wszystkie rośliny zimozielone różaneczniki są szczególnie wrażliwe na niedobór wody w glebie w mroźne zimy. Posadzone w nieodpowiednim miejscu mogą zwiędnąć i wyschnąć.
Ale przynajmniej przesadzanie różaneczników nie nastręcza dużych problemów, ze względu na ich płytki system korzeniowy. Można przesadzać nawet starsze egzemplarze. Należy to robić wiosną (IV) lub jesienią (IX), najlepiej w wilgotny dzień. Po posadzeniu należy roślinę bardzo obficie podlać, wyściółkować i najlepiej ocieniować (np. włókniną).
Podobnie jak większość zimozielonych, różaneczniki nie lubią cięcia i je odchorowują, poza tym cięcie zmienia ich naturalny pokrój. Jedynie po mroźnych zimach wycinamy uschnięte pędy.
Rozmnażanie: Jest trudne i długotrwałe, przeprowadzane w specjalistycznych szkółkach. Najczęściej stosuje się sadzonkowanie we IX, odkłady poziome latem lub szczepienie na siewkach.
Zastosowanie: Podstawowy wiosenny krzew ozdobny z kwiatów. Najlepiej wygląda posadzony pod głęboko korzeniącymi się drzewami i krzewami. Jest nieodzownym elementem ogrodów japońskich. Dobrze wygląda i czuje się posadzony w pobliżu strumyków lub oczek wodnych. Niskie odmiany można stosować na obrzeżach ogrodów skalnych. Doskonale nadają się do tworzenia grup ogrodowych, sadzimy wtedy kilka odmian różniących się barwą kwiatów, wysokością i terminem kwitnienia.
