Ajuga reptans – dąbrówka rozłogowa

Pochodzenie i opis

Ajuga reptans – dąbrówka rozłogowa to gatunek, którego na pewno nie powinno zabraknąć w żadnym ogrodzie. Zdobycie jej nie stanowi problemu, gdyż wystarczy urwać jedną rozetkę (która najczęściej jest już ukorzeniona) i wsadzić do ziemi. W krótkim czasie jedynym naszym problemem dotyczącym dąbrówki będzie jej nadmierne rozprzestrzenianie się. Jest doskonała do sadzenia w miejscach, gdzie zależy nam na szybkim zadarnieniu i wyeliminowaniu chwastów, tam gdzie nie chce rosnąć trawa.

Dąbrówka rozłogowa jest niezwykle łatwą w uprawie, dywanową byliną zimującą w gruncie. Jest ozdobna przede wszystkim z liści, w mniejszym stopniu z kwiatów.

Dąbrówka rośnie dziko w Europie, Azji Mniejszej aż do Iranu. Jest to także gatunek rodzimy. Rośnie dziko na łąkach, w widnych i dość wilgotnych zagajnikach, w lasach liściastych i mieszanych.

Jest niską byliną, osiąga wysokość 15-20 cm. Szybko tworzy dywan z nadziemnych rozłogów, które w węzłach wypuszczają korzonki. Liście są wąsko jajowate, zielone z lekkim brunatnym zabarwieniem, częściowo zimozielone.

Kwiaty są niebieskie, fioletowe, różowe lub białe (w zależności od odmiany), osadzone na niskich łodyżkach, zebrane we wzniesione gęste kwiatostany. Kwiaty są owadopylne, zapylane przez owady o długich ssawkach (trzmiele, pszczoły). Dąbrówka kwitnie w IV-VI. Owocem jest rozłupnia. Nasiona roznoszone są przez mrówki dzięki elajosomom. Roślina szybko rozrasta się i może być ekspansywna.

Wymagania i uprawa

Dąbrówka należy do jednych z najmniej wymagających bylin. Może rosnąć zarówno na stanowisku zacienionym,  półcienistym, jak i w miejscu dobrze oświetlonym, pod warunkiem, że jest to miejsce ciepłe i wilgotne. Nie znosi natomiast miejsc mocno nasłonecznionych. Odmiany pstrolistne lepiej sadzić w półcieniu. Najlepsza jest gleba średnio wilgotna, próchniczna, żyzna i raczej gliniasta, o odczynie obojętnym.

Wiosną warto zastosować nawóz wieloskładnikowy, inaczej dąbrówka będzie krótkowieczna. Należy podlewać w suchych okresach. Dąbrówka jest częściowo zimozielona, jednakże w bezśnieżne zimy jej części nadziemne przemarzają. Jednakże przemarznięte części łatwo regenerują na wiosnę. Nie należy sadzić dąbrówki w sąsiedztwie wolno rosnących i delikatnych bylin, ponieważ szybko może je zagłuszyć.

W wilgotne chłodne lata liście dąbrówki bardzo często są atakowane przez mączniaka prawdziwego.

Rozmnażanie dąbrówki jest bardzo łatwe poprzez oddzielanie ukorzenionych rozetek wczesną wiosną lub latem po kwitnieniu. Można też ukorzeniać oderwane rozetki we IX-X.

Zastosowanie

Dąbrówkę stosuje się jako roślinę okrywową na małe, mniej nasłonecznione powierzchnie. Może być sadzona w lekkim cieniu drzew lub jako obwódka zbiornika wodnego. Można też stosować dąbrówkę jako runo parkowe zamiast trawnika, szczególnie w miejscach gdzie inne rośliny nie chcą rosnąć (np. pod drzewami).

Dąbrówka stosowano niegdyś w lecznictwie jako środek pomagający w gojeniu się ran. Obecnie wykorzystuje się ją do walki z larwami bielinka.