Akebia quinnata – akebia pięciolistkowa
Pochodzenie i opis
Akebia quinnata – akebia pięciolistkowa pochodzi z Japonii i Chin.
Akebia pięciolistkowa to delikatne, ale dość silnie rosnące pnącze. Ma dekoracyjne ulistnienie i oryginalne, choć drobne kwiaty.
Akebia pięciolistkowa przyrasta rocznie 1-3 m. Owija się wokół podpór pędami. Liście ma dłoniastozłożone, ciemnozielone, na cienkich ogonkach, osadzone po kilka na krótkopędach. Liście są półzimozielone – pozostają zielone na roślinie aż do XII, a potem zaczynają powoli opadać.
Kwiaty akebii są drobne i nieliczne. Trudno je dojrzeć wśród gęstych liści. Mają niewielkie walory dekoracyjne, choć są bardzo oryginalne i przyjemnie pachną. Są rozdzielnopłciowe – oddzielnie męskie i oddzielnie żeńskie, choć na tym samym osobniku (roślina jednopienna). Kwiaty męskie są liczne, drobne, różowe, osadzone na krótkich szypułkach. Żeńskie są ciemniejsze i grubsze. Kwiaty są zebrane w krótkie zwisające grona. Akebia kwitnie w IV-V.
Owocem akebii jest bardzo oryginalna, wydłużona, jasnofioletowa mięsista torebka. Niestety w Polsce zawiązują się stosunkowo rzadko, gdyż wymagają do dojrzenia dużo ciepła. Owoce zebrane są po kilka sztuk. Przypominają grube, zwisające fioletowe ogórki. Dojrzewają we IX-X. Po pęknięciu ukazuje się żółtawa galaretka z ciemnymi pestkami. Miąższ jest jadalny – słodki i bardzo smaczny, przypominający w smaku melona.
Wymagania i uprawa
Akebia jest rośliną o przeciętnych wymaganiach. Lubi miejsca dobrze oświetlone i ciepłe (wtedy lepiej owocuje), choć znosi lekki cień. Nie lubi ostrego południowego słońca i głębokiego cienia.
Akebia zimuje w Polsce całkiem nieźle. Na zimę warto okrywać młode osobniki. Jedynie na wschodzie Polski może przemarzać. Po przemarznięciu łatwo odrasta od podstawy.
Gleba powinna być żyzna i dość wilgotna, choć toleruje też słabsze gleby. Jednakże na słabszych glebach gorzej rośnie i zimuje.
Akebia nie wymaga częstego cięcia. Najładniej wygląda, gdy może się swobodnie, bez przeszkód rozrastać. W mniejszych ogrodach przycinanie jest konieczne. Najlepiej wykonywać je tuż przed wznowieniem przez roślinę wegetacji (III). Wycinamy starsze, zagęszczające krzew od środka pędy.
Akebię najczęściej rozmnaża się z odkładów poziomych powtarzanych, rzadziej z sadzonek zielnych lub przez wysiew nasion zaraz po zbiorze
Zastosowanie
Akebia jest pnączem stosunkowo rzadko stosowanym w ogrodach. Wykorzystuje się ją do okrywania niskich pergoli, słupów i ogrodzeń. W przypadku braku podpory doskonale radzi sobie jako roślina okrywowa. Ceni się ją coraz częściej ze względu na smaczne, jadalne owoce.
Odmiany
- `Alba` – odmiana o białych kwiatach, zarówno męskich jak i żeńskich
- `Variegata` – odmiana o liściach z białym nakrapianiem