Aruncus dioicus – parzydło leśne
Aruncus dioicus, A. sylvester, Spiraea aruncus – parzydło leśne to popularna roślina ogrodowa. Właściciele ogrodów cenią ją za jej imponujący wzrost i piękne ulistnienie oraz za delikatne wczesnoletnie kwiaty (szczególnie męskie). Dodatkową zaletą tego gatunku jest jego niewybredność.
Parzydło leśne jest byliną zimującą w gruncie. Stanowi doskonałe uzupełnienie zacienionych i wilgotnych zakątków ogrodu.
Pochodzenie i opis
Parzydło rośnie dziko na półkuli północnej, także w Polsce. Dobrze czuje się w zalesionych wąwozach, nad brzegami ocienionych strumyków (szczególnie na Podkarpaciu). Osiąga wysokość 150-200 cm i jest jedną z najokazalszych bylin krajowych. Tworzy szerokie, wzniesione kępy. Jego korzenie silnie drewnieją. Ma ładne pierzaste liście, które jesienią przebarwiają się na żółto. Kwiaty są bardzo drobne, zebrane w puszyste, przewieszające się wiechy.
Parzydło jest rośliną dwupienną. Osobniki męskie są dużo ładniejsze – białe (choć kwitną krócej od żeńskich i po kwitnieniu brązowieją). Egzemplarze żeńskie wytwarzają kwiaty żółtawobiałe.
Parzydło kwitnie w VI-VII. Owocostany są zielone i bardzo trwałe, można je wykorzystywać do dekoracji ciętych. Jest to bylina długowieczna, bardzo silnie rozrastająca się.
Wymagania i uprawa
Parzydło jest gatunkiem bardzo mało wymagającym. Lubi stanowisko lekko zacienione lub półcieniste, wilgotne. Znosi stanowisko słoneczne tylko przy dostatecznie wilgotnym podłożu. Gleba powinna być średnio wilgotna do wilgotnej, próchniczna i żyzna. Lubi dużo wody w podłożu. Jest to gatunek w pełni odporny na mróz.
Po posadzeniu potrzebuje ok. 2 lat na pełne przyjęcie się. Wymaga podlewania w czasie suszy.
Parzydło leśne możemy rozmnażać wegetatywnie i generatywnie.
Najszybciej można otrzymać nowe rośliny przez podział karp wczesną wiosną lub we IX, po przycięciu pędów. Podział jest jednak bardzo trudny ze względu na silnie zdrewniałe korzenie. Podzielone części można wysadzić bezpośrednio do gruntu a ukorzenią się przed zimą. Ponadto jest to sposób mało wydajny. Można też ukorzeniać sadzonki wierzchołkowe późną wiosną, po wyrośnięciu pędów.
Możemy też rozmnażać parzydło z nasion. Nasiona muszą być wcześniej przemrożone. Po wniesieniu wiosną do szklarni o temperaturze 10-15oC kiełkują po 15 dniach. Siewki są tak drobne, że pikuje się je kępkami. Do wysadzenia na miejsce stałe nadają się dopiero po dwóch latach. Parzydło łatwo daje samosiew.
Zastosowanie
Parzydło najlepiej prezentuje się w dużych ogrodach naturalistycznych, w lekkim cieniu drzew, na wilgotnej rabacie. Doskonale nadaje się do tworzenia grup po 3-4 egzemplarze na trawnikach, na tle krzewów ozdobnych, w pobliżu zbiorników wodnych. Nadaje się także na kwiat cięty, jako dodatek do wiosennych i letnich bukietów. Kwiatostany ścięte w pełni kwitnienia i zasuszone doskonale nadają się do suchych bukietów.