Calluna vulgaris – wrzos pospolity

Calluna vulgaris – wrzos pospolity

Pochodzenie i opis

Calluna vulgaris – wrzos pospolity tworzy późnym latem i wczesną jesienią barwne fioletowe lub białe dywany (wrzosowiska).

Wrzos porasta suche lasy europejskie. Jest pospolitym gatunkiem krajowym. Rośnie dziko na ubogich, zakwaszonych glebach.

Jest zimozieloną krzewinką. Osiąga wysokość 40-50 cm. Wytwarza cienkie korzenie, płytko pod powierzchnią gleby. Liście mają budowę kserofityczną. Są zredukowane do łusek, które przylegają do pędu. Liście są zielone lub żółto zielone u odmian.

Kwiaty mają długi barwny kielich. Są drobne, zebrane w wąskie kłosowate kwiatostany. Barwa kwiatów jest najczęściej fioletowa (stąd nazwa koloru – wrzosowy). U odmian uprawnych kwiaty mogą być różowe, karminowe i białe. Kwitnienie w VIII-IX, stąd nazwa miesiąca września. Kwiaty są miododajne.

Wymagania i uprawa

Wrzos jest gatunkiem kserofitycznym (suchoroślem). Oznacza to, że jest świetnie przystosowany do warunków suszy. Doskonale rośnie na pełnym nasłonecznieniu. Radzi sobie świetnie na mocno przepuszczalnej, niezbyt wilgotnej, a nawet piaszczystej glebie.

Wrzos, jak większość roślin z rodziny wrzosowatych, wymaga kwaśnej gleby o pH 3,5-5,5. Gleba powinna mieć dodatek kwaśnego torfu wysokiego i kory z drzew iglastych.

Wrzosy nie lubią przesadzania, dlatego powinno się sadzić w ogrodach jedynie przekorzenione rośliny doniczkowane w szkółkach. Po sadzeniu należy glebę wokół roślin wyściółkować korą lub torfem, dzięki czemu zabezpieczamy płytki system korzeniowy przed niedoborem wody oraz przed przemarzaniem zimą.

Okazy dziko rosnące, pozyskane z lasu przyjmują się bardzo ciężko. Ich system korzeniowy jest słabo rozwinięty i dość prymitywny.  Jeśli dodać do tego trudne warunki glebowe (sucha, przepuszczalna, kwaśna gleba, na której trudno pobrać niezbędne pierwiastki) to można by zadać pytanie, dlaczego te rośliny w ogóle rosną. Odpowiedzią na to pytanie jest umiejętność wchodzenia korzeni roślin wrzosowatych w symbiozę  z grzybami.

Strzępki grzyba oplatające korzenie wrzosów przejmują rolę włośników. Dzięki temu zwiększa się powierzchnia chłonna korzeni. Dodatkowo enzymy wytwarzane przez grzyby umożliwiają odzyskiwać związki mineralne trudne do przyswojenia przez roślinę. ​

Gleba, w której rosną wrzosy musi zawierać odpowiednią ilość żelaza. W czasie kwitnienia oraz przed nastaniem mrozów rośliny powinny być systematycznie podlewane. Przed zimą warto rośliny delikatnie okryć np. agrowłókniną lub stroiszem. Dzięki temu wrzosy nie są narażone na wysuszające działanie zimowych promieni słonecznych. Na wiosnę należy rośliny silnie przyciąć w celu rozkrzewienia. Jest to jeden z najważniejszych zabiegów w uprawie wrzosów. Dzięki mocnemu przycięciu pędy nie wyciągają się i nie ogołacają od dołu, a cała roślina mocno się rozkrzewia.

Rozmnażanie

Odmiany najlepiej jest rozmnażać przez sadzonki półzdrewniałe wykonywane na jesieni.

Zastosowanie

Wrzos jest podstawowym gatunkiem do tworzenia ogrodowych wrzosowisk. Jest ceniony ze względu na późne kwitnienie, gdy większość krzewów już zakończyło kwitnienie. Nadaje się też do obsadzania pojemników, głównie balkonowych i tarasowych. Jest cenną rośliną miododajną – jedną z ostatnich w sezonie. Jest też rośliną leczniczą. Surowcem leczniczym są głównie kwiaty stosowane w leczeniu gośćca, bezsenności, nerwowości.

Odmiany

Obecnie na rynku jest ogromna liczba odmian. Różnią się one barwą kwiatów (liliowe, różowe, czerwone, białe), pełnością kwiatów (pojedyncze, pełne), terminem kwitnienia (niektóre odmiany uprawne kwitną nawet w VI) a także barwą liści (zielone, sine, złote).