Delphinium x cultorum – ostróżka ogrodowa
Pochodzenie i opis
Delphinium x cultorum – ostróżka ogrodowa obejmuje odmiany ogrodowe pochodzenia mieszańcowego (wykorzystano D.elatum, D.formosum, D.cheilanthum, D.grandiflorum). Wytwarza bulwiaste korzenie. Pokrój ma wzniesiony. Pędy są sztywne i dostojne, osiągają wysokość do 200 cm. Liście są duże, głęboko dłoniasto klapowane.
Ostróżka należy do podstawowych letnich bylin zimujących w gruncie. Jest wspaniałym akcentem letniej rabaty.
Jest to gatunek ozdobny przede wszystkim z wysokich, dostojnych kwiatostanów. Kwiatostany złożone są z pojedynczych kwiatów zakończonych charakterystyczną ostrogą (stąd polska nazwa).
Kwiaty ma duże, z ostrogą. Rosną one w wydłużonych kwiatostanach typu grono. Kwitnienie przypada w VI-VII. Ostróżka może powtórnie kwitnąć na jesieni pod warunkiem, że zetniemy przekwitnięte kwiatostany letnie. Po kwitnieniu pędy żółkną i usychają.
Jest to gatunek krótkowieczny. Znika z rabaty po 3-4 latach, a niektóre odmiany nawet po jednym sezonie. Wszystkie części rośliny są trujące.
Wymagania i uprawa
Ostróżka to gatunek wymagający i niezbyt łatwy w uprawie.
Lubi stanowisko słoneczne lub bardzo lekko ocienione, osłonięte, raczej chłodne. Gleba powinna być żyzna, zasobna w wodę i bardzo przepuszczalna. Powinna być głęboko uprawiona, z dużą ilością substancji organicznej, nie wapienna. Nie znosi wysuszającego słońca, ani piaszczystej, bardzo lekkiej gleby. Ponadto jest bardzo wrażliwa na przenawożenie.
Ostróżka jest podatna na mączniaka prawdziwego oraz ślimaki i śliniki. W czasie silnych mrozów rośliny wypadają.
Ostróżki sadzimy jesienią lub w III-IV. Nie należy sadzić roślin w zbyt dużym zagęszczeniu, gdyż łatwo wtedy ulegają chorobom grzybowym. Wiosną, jeszcze przed wyrośnięciem nowych pędów, należy rośliny zasilać (najlepiej nawozami wolno działającymi typu Osmocote) i podlewać. Ważne jest, aby nie przenawozić ostróżek azotem, ponieważ takie rośliny łatwiej się łamią i są wrażliwsze na choroby. W czasie upałów koniecznie trzeba rośliny nawadniać (rzadziej, ale obficiej).
Pędy kwiatostanowe należy palikować, aby się nie pokładały po ulewnych deszczach i silnych wiatrach (szczególnie odmiany z grupy Pacific). Ważne jest przycięcie pędów po kwitnieniu na 10 cm od ziemi, dzięki czemu wiele odmian zakwitnie powtórnie na jesieni. Późną jesienią ściąć wszystkie pędy równo z ziemią. Rośliny młode, szczególnie w pierwszym i drugim roku po posadzeniu wymagają okrycia na zimę. Aby przywrócić żywotność słabnącym karpom, należy co kilka lat wykopać całe rośliny, podzielić je i posadzić tylko najżywotniejsze części. Ważna jest wnikliwa lustracja ostróżek pod kątem mączniaka oraz ślimaków i śliników, szczególnie w czasie wilgotnej pogody.
Rozmnażanie
Zarówno rozmnażanie przez podział jak i przez sadzonki jest powolne i kłopotliwe.
Przez podział rozmnażamy przez całą zimę aż do IV, a także w VIII-IX. Oddzielamy pojedyncze pąki z kawałkiem starego pędu i korzeniami przybyszowymi i sadzimy wprost do doniczek. Sadzonki z piętką wykonujemy w II-IV z podpędzonych w szklarni roślin matecznych. Ukorzeniają się w ciągu 15-20 dni, ale wypady są dość duże.
Przez wysiew nasion do gruntu bezpośrednio po zbiorze lub w szklarni w I-II można rozmnażać jedynie odmiany z grupy Pacific. Nasiona tej grupy wymagają do skiełkowania temperatury 12-14oC. Odmiany te wiernie powtarzają cechy mateczne. Nasiona kiełkują w ciemności po ok. 3 tygodniach. Świeże nasiona kiełkują prawie w 100%. Siewki pikujemy po 4-6 tygodniach. Tak wysiane nasiona kwitną już jesienią tego samego roku. Natomiast odmiany z grupy Belladonna i Elatum muszą być rozmnażane wegetatywnie.
Zastosowanie
Ostróżka jest typową letnią byliną rabatową. Doskonale nadaje się do tworzenia wysokich grup na trawnikach. Na rabacie stanowi mocny akcent dzięki swojej wysokości i dostojności.
Ostróżkę stosujemy także jako kwiat cięty. Jednakże w wazonie kwiaty są niezbyt trwałe i szybko osypują się. Świeżo wyglądają jedynie przez 3-6 dni. Pędy kwiatostanowe ścinamy wtedy, gdy 1/3–1/2 kwiatów dolnych już jest rozwinięta.