Słowniczek pojęć ogrodniczych


Wszystkie | # A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
Obecnie w słowniczku jest 64 nazw.
akarycydy
środki ochrony roślin zwalczające przędziorki

antocyjany
barwniki roślinne, pełniące w organizmie rośliny prawdopodobnie funkcje obronne, rośliny zawierające antocyjany przybierają barwy od czerwonej po fioletową

bulwa
organ trwały pochodzenia pędowego, z widocznymi pąkami odnawiającymi, wypełniona jednorodną tkanką (miękiszem spichrzowym).

bylina
roślina zielna wieloletnia posiadająca zdolność do trwałego odnawiania wegetatywnego. Byliny mogą zimować w gruncie w naszych warunkach klimatycznych lub mogą wymagać przechowywania w pomieszczeniach.

cebula
silnie skrócony pęd (tzw. piętka) ze zgrubiałymi przekształconymi liśćmi spichrzowymi (tzw. łuski).

cierń
wytwór pochodzenia pędowego, liściowego lub przylistkowego, charakterystyczny dla roślin kserofitycznych (roślin zasiedlających suche środowiska). Ich rolą jest zmniejszenie powierzchni parowania poprzez redukcję blaszki liściowej (sukulenty, a szczególnie kaktusy) oraz ochrona przed zjedzeniem przez zwierzęta. W odróżnieniu od kolców, ciernie posiadają własną wiązkę przewodzącą, dlatego ich oderwanie od rośliny jest trudniejsze i wiąże się z okaleczeniem rośliny. Przykłady roślin wytwarzających ciernie: kaktusy, berberysy, robinie.

dekapitacja
inaczej "ogławianie". Usunięcie wierzchołka pędu kwiatostanowego wraz z przekwitniętym kwiatostanem. Zabieg stosowany głównie w uprawie roślin wielkocebulowych (tulipany, narcyzy) w celu zapobiegania wytwarzaniu nasion na rzecz wzrostu cebul.

dendrologia
nauka o roślinach zdrewniałych (drzewa, krzewy, krzewinki).

dłoniasto złożone liście
liście złożone z mniejszych listków ułożonych w sposób przypominający dłoń (np. liście kasztanowca - popularnie zwanego kasztanem)

drzewo
roślina zdrewniała, która tworzy jeden lub kilka pni rozgałęziających się na pewnej wysokości od ziemi i tworzących koronę

dwupienność
występowanie oddzielnie osobników posiadających kwiaty tylko jednej płci - osobniki męskie wytwarzają tylko kwiaty pręcikowe (męskie0 i nigdy nie wytwarzają owoców (ale są zapylaczami), a osobniki żeńskie wytwarzają tylko kwiaty słupkowe (żeńskie) i wytwarzają owoce (ale potrzebują wysadzenia w pobliżu męskiego zapylacza). Przykłady roślin dwupiennych - Taxus baccata, Hippophae rhamnoides, Actinidia arguta

elajosomy
tzw. ciałka mrówcze

Wyrostki charakterystyczne dla nasion wielu roślin. Elajosom jest bogaty w cukry i tłuszcze. Przywabia owady, głównie mrówki, które przenosząc smakowite nasiona w kierunku mrowiska rozsiewa je.

endemit
gatunek unikatowy, występujący tylko na ściśle ograniczonym obszarze. Przykłady gatunków: miłorząb chiński, metasekwoja chińska, skalnica tatrzańska.

epifit
roślina nadrzewna, ale nie pasożyt, zakorzeniająca się w szczelinach kory drzew, w rozwidleniach konarów, korzystająca z niewielkiej ilości mniej lub bardziej rozłożonych resztek organicznych. Epifity najczęściej rosną w lasach tropikalnych. Należy do nich m.in. wiele storczyków, niektóre kaktusy, filodendrony.

fertygacja
zabieg jednoczesnego podlewania i nawożenia, stosowany szczególnie często w uprawach szklarniowych

fungicydy
środki ochrony roślin do zwalczania grzybów chorobotwórczych

Gatunek pionierski
roślina, która jako pierwsza zasiedla miejsca o skrajnie niekorzystnych warunkach glebowych

generatywne rozmnażanie
rozmnażanie roślin za pomocą nasion, w wyniku którego uzyskujemy rośliny różniące się od roślin matecznych

geofit
roślina naziemna, zakorzeniająca się w glebie

in vitro
tłum. w szkle, metoda rozmnażania roślin z wykorzystaniem specjalnych pożywek w laboratorium

inhibitory
substancje chemiczne hamujące wzrost i rozwój roślin (są odpowiedzialne m.in. za spoczynek bezwzględny roślin)

insektycydy
środki ochrony roślin do zwalczania owadów

jednopienność
występowanie kwiatów męskich (pręcikowych) i żeńskich (słupkowych) na jednym osobniku

kalus
tkanka przyranna

kłącze
skrócona, zgrubiała przekształcona łodyga podziemna lub płożąca się po powierzchni gleby, z widocznymi śladami po liściach, z korzeniami przybyszowymi, występującymi najczęściej na spodniej stronie i z pakami odnawiającymi.

korzenie przybyszowe
korzenie wyrastające z pędu rośliny (a nie z szyjki korzeniowej w okresie wzrostu siewki), pełniące rolę podporową, czepną lub pobierają wilgoć z powietrza

koszyczek
kwiatostan typowy dla roślin z rodziny astrowatych, składa się z kwiatów rurkowatych ("środek") oraz kwiatów języczkowatych ("płatki")

krzew
roślina zdrewniała wielopędowa, która nie wytwarza ani pnia ani korony, a pędy wyrastają nie wyżej niż 10 cm nad szyjką korzeniową

kwiaty rozdzielnopłciowe
występowanie oddzielnie kwiatów żeńskich (słupkowych) i kwiatów męskich (pręcikowych). Oba rodzaje kwiatów mogą występować na tym samym osobniku (jednopienność) lub na oddzielnych osobnikach (dwupienność)

liść złożony

Liść zbudowany z wielu blaszek liściowych osadzonych na jednej osi. Wyróżniamy liście pierzasto złożone - listki umieszczone są po obu stronach wzdłuż osi głównej (kształt pióra, stąd nazwa), przykłady roślin: robinia akacjowa, jesiony, róże oraz dłoniasto złożone - listki odchodzą promieniście od ogonka (kształt dłoni, stąd nazwa), przykłady roślin: kasztanowce, rodgersje.


liście dłoniasto złożone
liście złożone z mniejszych listków ułożonych w sposób przypominający dłoń, listki odchodzą promieniście od ogonka, przykłady roślin: kasztanowce, rodgersje.

liście pierzasto złożone
liście złożone, u których listki umieszczone są po obu stronach wzdłuż osi głównej (kształt pióra, stąd nazwa), przykłady roślin: robinia akacjowa, jesiony, róże.

liścienie
liście zarodkowe, pierwsze liście pojawiające się podczas kiełkowania nasion, najczęściej różnią się wyglądem od liści właściwych dla gatunku

mikoryza
współżycie (symbioza) korzeni roślin naczyniowych lub nawet całych organizmów (np. glonów i sinic) z grzybami. Mikoryza daje korzyści obu partnerom. Roślina uzyskuje dzięki grzybom lepszy dostęp do wody i soli mineralnych zawartych w glebie (strzępki grzyba zwiększają powierzchnię chłonną korzeni), grzyby natomiast korzystają z wytworzonej przez roślinę w procesie fotosyntezy glukozy. Rośliny korzystające z pomocy grzybów: storczyki, rośliny wrzosowate, drzewa.

moluskocydy
środki ochrony roślin do zwalczania ślimaków

monokarpiczne rośliny
rośliny kwitnące tylko jeden raz w ciągu swojego życia (rośliny jednoroczne, dwuletnie, niektóre byliny np. agawy, rojniki)

mulczowanie
inaczej ściółkowanie, przykrywanie gleby materiałami organicznymi lub nieorganicznymi w celu zmniejszenia parowania wody z gleby, ograniczenia wzrostu chwastów oraz w celu wzbogacenia gleby w próchnicę

odkład
jeden ze sposobów rozmnażania wegetatywnego, boczny pęd nie oderwany od rośliny matecznej, ukorzeniony w kopczyku ziem

odrost
jeden ze sposobów rozmnażania wegetatywnego, pęd wyrastający z pąka na korzeniach lub podziemnym pędzie

ogławianie
inaczej "dekapitacja". Usunięcie wierzchołka pędu kwiatostanowego wraz z przekwitniętym kwiatostanem. Zabieg stosowany głównie w uprawie roślin wielkocebulowych (tulipany, narcyzy) w celu zapobiegania wytwarzaniu nasion na rzecz wzrostu cebul.

okulant
jednoroczna roślina powstała w wyniku okulizacji

Osmocote
nawóz w formie otoczkowanych granulek, wolno rozkładający się w glebie (nawet do 6 miesięcy), należy do tzw. nawozów wolnodziałających

perlit
jedno z podłoży mineralnych stosowanych w ogrodnictwie, ma postać białych bardzo lekkich kuleczek (przypominających styropian). Ma doskonałe właściwości fizyczne i świetnie nadaje się do ukorzeniania sadzonek

pikowanie
zabieg stosowany przy produkcji rozsady, polegający na przesadzaniu siewek z pierwszymi liśćmi właściwymi do pojemników z zasobniejszym podłożem

polikarpiczność
rośliny kwitnące wiele razy w ciągu swojego życia (byliny, krzewy, drzewa)

relikt
gatunek rozpowszechniony w dawnych epokach, który przetrwał do obecnych czasów w stanie niezmienionym, ale którego populacja uległa znacznej redukcji. Przykłady gatunków: miłorząb chiński, metasekwoja chińska, dębik ośmiopłatkowy, wierzba lapońska

rozdzielnopłciowe kwiaty
występowanie oddzielnie kwiatów żeńskich (słupkowych) i kwiatów męskich (pręcikowych). Oba rodzaje kwiatów mogą występować na tym samym osobniku (jednopienność) lub na oddzielnych osobnikach (dwupienność)

rozeta
liście osadzone na silnie skróconym pędzie, ułożone na jednym poziomie tuż nad ziemią

rozmnażanie generatywne
rozmnażanie roślin za pomocą nasion, w wyniku którego uzyskujemy rośliny różniące się od roślin matecznych

rozmnażanie wegetatywne
rozmnażanie roślin za pomocą części wegetatywnych (pędy, liście, korzenie, zarodniki), w wyniku którego uzyskujemy rośliny identyczne genetycznie jak rośliny mateczne

rozsada
rośliny wyprodukowane z nasion, przygotowane do wysadzenia na miejsce stałe

sadzonka
odcinek pędu, korzenia lub liścia wytwarzający w odpowiednich warunkach nowe korzenie i pędy (jeden ze sposobów rozmnażania wegetatywnego)

ściółkowanie
inaczej mulczowanie, przykrywanie gleby materiałami organicznymi lub nieorganicznymi w celu zmniejszenia parowania wody z gleby, ograniczenia wzrostu chwastów oraz w celu wzbogacenia gleby w próchnicę

Skaryfikacja
jeden z zabiegów przedsiewnych. Przygotowanie nasion do wysiewu poprzez uszkodzenie łupiny nasiennej.

soliter
drzewo sadzone pojedynczo, najczęściej na otwartej przestrzeni, w celu uwydatnienia szczególnych walorów dekoracyjnych (regularnej korony, barwnego ulistnienia itp).

stratyfikacja
jeden z zabiegów przedsiewnych. Zabieg stosowany w celu przerwania spoczynku bezwzględnego nasion.Stratyfikację przeprowadza się w warunkach chłodu i wilgoci - nasiona przechowuje się przesypane warstwami wilgotnego podłoża (piasek, torf)lub po prostu wymieszane z podłożem w skrzynce, w temperaturze ok. 2-8 stopni C, przez okres kilku-kilkunastu miesięcy, w zależności od gatunku.

stroisz
gałęzie roślin iglastych służące do okrywania na zimę rabat i kwietników

susza fizjologiczna
zjawisko polegające na wysychaniu roślin mimo obecności wody w glebie. Może być ona spowodowana przez suchą mroźną pogodę zimą lub przez nadmiar soli w glebie.

szpaler
jednogatunkowe, jednorzędowe nasadzenie drzew, rodzaj wysokiego żywopłotu przycinanego z boku, tworzącego wysoką zieloną ścianę.

szyjka korzeniowa
część rośliny między korzeniem a pędem

var.
skrót od łacińskiego słowa varietas czyli odmiana, stosowany do oznaczania odmian botanicznych

wegetatywne rozmnażanie
rozmnażanie roślin za pomocą części wegetatywnych (pędy, liście, korzenie, zarodniki), w wyniku którego uzyskujemy rośliny identyczne genetycznie jak rośliny mateczne

wzrost monopodialny u storczyków
wzrost storczyków charakteryzujący się tym, że przyrastają one przez całe życie tylko z jednego pędu, np. Paphiopedilum. Phalaenopsis.

wzrost sympodialny storczyków
wzrost storczyków polegający na tym, że nowe pędy wykształcają się z pąków bocznych wyrastających na starych pędach, np. Cattleya, Cymbidium.
0
Rośliny ozdobne